Lemúrinn hefur áður birt merkilegar litmyndir franska ljósmyndarans Jules Gervais-Courtellemont af skrautklæddum frönskum hermönnum við Marne í heimstyrjöldinni fyrri. Til þess að framkalla litmyndir beitti hann svokallaðri „autochrome“ tækni, sem var þá nýleg uppfinning.
Gervais-Courtellemont tók ekki bara litmyndir við Marne heldur einnig við Verdun, sem var blóðugasti vígvöllur fyrri heimsstyrjaldar. Mánuð eftir mánuð létu stórskotalið Frakka og Þjóðverja milljónir tonna af sprengjum rigna á óvininn og „tætarinn mikli“ batt enda á líf sjö hundruð þúsund ungra manna á innan við ári.
Litmyndir þessar birtust fyrst í bókinni Les champs de bataille de Verdun [PDF] (ísl. Vígvellirnir við Verdun) árið 1917. Sumar ljósmyndirnar birtast hér í fyrsta skipti á veraldarvefnum.
![Árbakkinn í Verdun. Gervais-Courtellemont: Árbakkinn í Verdun](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/02.jpg)
Árbakkinn í Verdun. Húsin við bryggjuna hafa verið eyðilögð af stórskotahríð.
![Miðbær Verdun Gervais-Courtellemont: Miðbær Verdun](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/04-1024x683.jpg)
Miðbær Verdun.
![Nivell hershöfðingi, yfirmaður 2. herdeildar Frakka við Verdun. Gervais-Courtellemont: Nivell hershöfðingi, yfirmaður 2. herdeildar Frakka við Verdun.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/03.jpg)
Nivell hershöfðingi, yfirmaður 2. herdeildar Frakka við Verdun.
![Gervais-Courtellemont: Pétain marskálkur](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/051-717x1024.jpg)
Pétain marskálkur, yfirmaður hersins við Verdun. Pétain vann síðar með nasistum og var yfirmaður Vichy-leppríkis Þjóðverja á tímum seinni heimsstyrjaldar.
![Stórskotalið hefur gjörsamlega sprengt í tætlur þennan vígvöll nálægt Verdun. Gervais-Courtellemont: Stórskotalið hefur gjörsamlega sprengt í tætlur þennan vígvöll nálægt Verdun.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/06-1024x690.jpg)
Stórskotalið hefur gjörsamlega sprengt í tætlur þennan vígvöll nálægt Verdun.
![Franskir hermenn virða fyrir sér engin við ána Meuse. Gervais-Courtellemont: Franskir hermenn virða fyrir sér engin við ána Meuse.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/07-1024x687.jpg)
Franskir hermenn virða fyrir sér engin við ána Meuse.
![Franskir hermenn við æfingar. Gervais-Courtellemont: Franskir hermenn við æfingar.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/08.jpg)
Franskir hermenn við æfingar.
![Franskir hermenn við æfingar. Gervais-Courtellemont: Franskir hermenn við æfingar.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/09.jpg)
Franskir hermenn við æfingar.
![Handsprengjuæfingar í skotgröfum. Gervais-Courtellemont: Handsprengjuæfingar í skotgröfum.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/10.jpg)
Handsprengjuæfingar í skotgröfum.
![Örbrota-handsprengjan, nýtt vopn í fyrri heimsstyrjöld. Gervais-Courtellemont: Örbrota-handsprengjan, nýtt vopn í fyrri heimsstyrjöld.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/111.jpg)
Örbrota-handsprengjan, nýtt vopn í fyrri heimsstyrjöld.
![Stórskotaliðar hlaða fallbyssu. Gervais-Courtellemont: Stórskotaliðar hlaða fallbyssu.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/12.jpg)
Stórskotaliðar hlaða fallbyssu.
![Fallbyssur faldar með gróðri. Gervais-Courtellemont: Fallbyssur faldar með gróðri.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/13.jpg)
Fallbyssur faldar með gróðri.
![Stórskotaliðið kemur sér fyrir í skóginum. Gervais-Courtellemont: Stórskotaliðið kemur sér fyrir í skóginum.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/14.jpg)
Stórskotaliðið kemur sér fyrir í skóginum.
![Frönsk fallbyssa. Gervais-Courtellemont: Frönsk fallbyssa.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/15.jpg)
Frönsk fallbyssa.
![Bílstjórar og flutningamenn, ,,hetjur vegarins", sáu frönskum hermönnum fyrir birgðum. Gervais-Courtellemont: Bílstjórar og flutningamenn, ,,hetjur vegarins", sáu frönskum hermönnum fyrir birgðum.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/16.jpg)
Bílstjórar og flutningamenn, ,,hetjur vegarins“, sáu frönskum hermönnum fyrir birgðum. Baráttan um Verdun sýndi yfirburði bifreiðaflutninga, en Þjóðverjum gekk talsvert verr að skipuleggja birgðaflutninga sína með lestum.
![Svona trukkar tryggðu birðga- og fólksflutninga til og frá Verdun út 1916. Gervais-Courtellemont: Svona trukkar tryggðu birðga- og fólksflutninga til og frá Verdun út 1916.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/17.jpg)
Svona trukkar tryggðu birðga- og fólksflutninga til og frá Verdun út 1916.
![Eyðilegging í gamla bænum í Verdun. Gervais-Courtellemont: Eyðilegging í gamla bænum í Verdun.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/18.jpg)
Eyðilegging í gamla bænum í Verdun.
![Yfirsýn yfir borgina. Gervais-Courtellemont: Yfirsýn yfir borgina.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/19.jpg)
Yfirsýn yfir borgina.
![Gaddavírar og rústir. Gervais-Courtellemont: Gaddavírar og rústir.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/20.jpg)
Gaddavírar og rústir.
![Kirkjan í Verdun, illa farin eftir sprengjurnar. Gervais-Courtellemont: Kirkjan í Verdun, illa farin eftir sprengjurnar.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/21.jpg)
Kirkjan í Verdun, illa farin eftir sprengjurnar.
![Kirkjan í Verdun, þakið hefur verið sprengt af henni. Gervais-Courtellemont: Kirkjan í Verdun, þakið hefur verið sprengt af henni.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/22.jpg)
Kirkjan í Verdun, þakið hefur verið sprengt af henni.
![Hús óbreyttra borgara gjörsamlega eyðilögð. Gervais-Courtellemont: Hús óbreyttra borgara gjörsamlega eyðilögð.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/23.jpg)
Hús óbreyttra borgara gjörsamlega eyðilögð.
![Fleiri rústir. Gervais-Courtellemont: Fleiri rústir.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/24.jpg)
Fleiri rústir.
![Flugvélarnar sem Frakkar notuðu í orustunni. Gervais-Courtellemont: Flugvélarnar sem Frakkar notuðu í orustunni.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/25.jpg)
Flugvélarnar sem Frakkar notuðu í orustunni.
![Rústir Clermont-en-Argonne. Gervais-Courtellemont: Rústir Clermont-en-Argonne.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/26.jpg)
Rústir Clermont-en-Argonne.
![Kaþólska kirkjan aðstoðar franska herinn. Gervais-Courtellemont: Kaþólska kirkjan aðstoðar franska herinn.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/27.jpg)
Kaþólska kirkjan aðstoðar franska herinn.
![Vígvöllurinn vinstra megin við ána Meuse. Gervais-Courtellemont: Vígvöllurinn vinstra megin við ána Meuse.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/28.jpg)
Vígvöllurinn vinstra megin við ána Meuse.
![Stórskotaliðsbyssur franska hersins. Gervais-Courtellemont: Stórskotaliðsbyssur franska hersins.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/29.jpg)
Stórskotaliðsbyssur franska hersins.
![Franskir hermenn grafa skotgrafir. Gervais-Courtellemont: Franskir hermenn grafa skotgrafir.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/30.jpg)
Franskir hermenn í skotgröfunum.
![Yfirlit yfir árbakkann úr byssuhreiðri. Gervais-Courtellemont: Yfirlit yfir árbakkann úr byssuhreiðri.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/32.jpg)
Yfirlit yfir árbakkann úr byssuhreiðri.
![,,Vellir dauðans." Gervais-Courtellemont: ,,Vellir dauðans."](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/31-1024x701.jpg)
,,Vellir dauðans.“
![Lestarstöð skammt frá Verdun. Gervais-Courtellemont: Lestarstöð skammt frá Verdun.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/33.jpg)
Lestarstöð skammt frá Verdun.
![Moulainville-virkið hefur verið illa sprengt. Gervais-Courtellemont: Moulainville-virkið hefur verið illa sprengt.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/34.jpg)
Moulainville-virkið hefur verið illa sprengt.
![Lofskip á jörðinni. Loftskip voru notuð bæði til njósna og sprengjuvörpunar. Gervais-Courtellemont: Lofskip á jörðinni. Loftskip voru notuð bæði til njósna og sprengjuvörpunar.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/35.jpg)
Lofskip á jörðinni. Loftskip voru notuð í fyrri heimsstyrjöldinni bæði til njósna og sprengjuvarps.
![Birgðaflutningar og fleira. Gervais-Courtellemont: Birgðaflutningar og fleira.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/36.jpg)
Birgðaflutningar og fleira.
![Herspítali nálægt vígvellinum. Gervais-Courtellemont: Herspítali nálægt vígvellinum.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/37.jpg)
Herspítali nálægt vígvellinum.
![,,Vígvellirnir miklu." Gervais-Courtellemont: ,,Vígvellirnir miklu."](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/38.jpg)
,,Vígvellirnir miklu.“
![Hermennirnir í Souville-virkinu. Gervais-Courtellemont: Hermennirnir í Souville-virkinu.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/39.jpg)
Hermennirnir í Souville-virkinu.
![Sjúkraliðið. Gervais-Courtellemont: Sjúkraliðið.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/40.jpg)
Sjúkraliðið.
![Kirkjugarðarnir. Um 350 þúsund Frakkar létu lífið við Verdun. Gervais-Courtellemont: Kirkjugarðarnir. Um 350 þúsund Frakkar létu lífið við Verdun.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/41.jpg)
Kirkjugarðarnir. Um 350 þúsund Frakkar létu lífið við Verdun.
![Vígvellirnir við Verdun, myndir beint í lit. Gervais-Courtellemont: Vígvellirnir við Verdun, myndir beint í lit.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/42.jpg)
Vígvellirnir við Verdun, myndir beint í lit.
![Forsíða bókarinnar. Gervais-Courtellemont: Forsíða bókarinnar.](http://lemurinn.is/wp-content/uploads/2013/05/43.jpg)
Forsíða bókarinnar.