Á ljósmyndinni hér fyrir ofan sjáum við látinn mann. Honum er haldið uppi með sérstöku statífi sem notað var þegar látnir voru ljósmyndaðir en það var algeng iðja á nítjándu öld.
Ljósmyndatæknin var fundin upp á nítjándu öld. Fyrst um sinn var aðeins á færi ríkra að borga ljósmyndurum fyrir að taka myndir af sér, enda var ljósmyndabúnaðurinn í þá daga rándýr og þunglamalegur. Fyrir daga ljósmyndarinnar voru málverk eina leiðin til þess að festa andlit fólks á myndrænan hátt.
Aðalsmenn létu mála myndir af sér til þess að koma í veg fyrir að þeir gleymdust með öllu að þeim gengnum. Þegar ljósmyndatæknin kom svo til sögunnar um miðja nítjándu öld var auðvitað komin ný og miklu auðveldari leið til að fanga fólk um aldur og ævi á myndrænan hátt.
Ljósmynd eftir dauða
Nú þegar hvert mannsbarn er með hágæða ljósmyndavél í snjallsímanum er erfitt að ímynda sér hvernig myndatökur virkuðu á fyrstu áratugum ljósmyndarinnar. Algengt var að fólk léti aðeins taka af sér eina til tvær ljósmyndir á ævinni. Þetta varð til þess að nokkuð sérkennileg gerð ljósmynda þróaðist á seinni hluta nítjándu aldar beggja megin Atlantshafsins. Það voru ljósmyndir af látnu fólki (e. post-mortem photography).
Þegar fólk lést áttu ættingjar oft enga ljósmynd af hinum látnu ástvinum. Því var gripið til þess ráðs að ljósmynda líkið til að festa hinn látna á mynd fyrir þá sem eftir lifðu. Og oftar en ekki voru ljósmyndir þessar með dýrmætustu eigum fjölskyldunnar.
Þetta hjálpaði ættingjum að syrgja, rétt eins og ljósmyndir af þeim látnu hjálpa okkur nútímafólkinu að syrgja okkar ástvini, þó að við neyðumst sjaldnar til að ljósmynda dáið fólk.
Ljósmyndir áminning um dauðann
Bandaríski fræðimaðurinn Susan Sontag lýsti hinu undarlega fyrirbæri ljósmyndun í greinasafninu On Photography sem út kom árið 1977. Þar skrifaði hún meðal annars: „Allar ljósmyndir eru áminning um dauðann. Að taka ljósmynd jafngildir því að taka þátt í dauðleika, varnarleysi, breytanleika annarrar manneskju (eða hlutar). Allar ljósmyndir sýna fram á hina miskunnarlausu eyðingu tímans einmitt með því að skera burt þetta augnablik.“
Og rithöfundurinn Franz Kafka sagði þetta: „Við ljósmyndum hluti til sópa þeim út úr huganum. Þegar ég skrifa sögur er það eins og að loka augunum.“