Hinn 1. apríl 1957 birtist í breska fréttaskýringaþættinum Panorama á BBC þriggja mínútna löng frétt um stóraukna spagettíuppskeru í suðurhluta Sviss. Uppskeran góða var rakin til milds vetrar og hvarfs spagettíbjöllunnar.

Áhorfendur hlustuðu á Richard Dimbleby, einn virtasta sjónvarpsmann Bretlands, ræða um smáatriði spagettíræktunar og sáu hreyfimyndir af svissneskri fjölskyldu sem tíndi spagettí af trjám og setti í fötur.

Panorama á BBC, 1. apríl 1957. 

Frægasta aprílgabbið
Þessi frétt Panorama er eitt frægasta og best heppnaða aprílgabb sögunnar. Talið er að þetta hafi verið í fyrsta sinn sem sjónvarpsformið var notað í aprílgabbi. Spagettítré-gabbið hlaut gríðarlega athygli, en talið er að átta milljónir hafi horft á Panorama 1. apríl 1957.

Þúsundir hringdu á skrifstofur BBC og vildu fá að vita hvernig þeir gætu ræktað sín eigin spagettítré. Yfirmenn BBC sömdu staðlað svar við spurningunni: „Setjið spagettístrimla í tómatsósudollur og vonið það besta.“ Símtölunum ætlaði að aldrei að linna þetta kvöld.

Leonard Miall, yfirmaður hjá BBC, gekk að símaborðunum til að sjá hvað væri í gangi. „Það var hringt án afláts. Sum símtölin voru frá áhorfendum sem höfðu notið brandarans, einn hringdi frá Bristol og vildi benda okkur á að spagettí yxi ekki lóðrétt heldur lárétt, að sjálfsögðu.

En flest símtölin voru frá æstu fólki sem bað BBC um að útkljá harðvítugar deilur innan fjölskyldunnar: Eiginmaðurinn vissi að það hlyti að vera rétt að spagettí yxi á tré þar sem Richard Dimbleby hafði sagt það en eiginkonan vissi að það væri búið til úr vatni og hveiti, en hvorugt þeirra gat sannfært hitt,“ skrifaði Miall í æviminningum sínum.

Virtasti sjónvarpsmaður Breta, Richard Dimbleby.

Uppruni spagettís ráðgáta
Þrátt fyrir að margir vissu að von væri á aprílgabbi í fjölmiðlum, það var nú einu sinni 1. apríl, virtust sárafáir trúa því að Panorama, með hinn gríðarlega virta og hátíðlega Richard Dimbleby í fararbroddi, myndi brydda upp á þessu. Önnur ástæða fyrir trúgirni sjónvarpsáhorfenda var að spagettí var ekki útbreitt í Bretlandi á sjötta áratugnum.

Þrátt fyrir að vinsældir þess hefðu aukist eftir síðari heimsstyrjöldina var spagettí í hugum margra exótískur, útlendur réttur og uppruni þess var greinilega í raun sumum ráðgáta.

Króaði undirmanninn af
Á meðal þeirra sem hlupu apríl þetta kvöld var Sir Ian Jacob, æðsti yfirmaður BBC. Honum hafði verið sent bréf þar sem hann var varaður við þættinum, en hann hafði ekki fengið það. Hann vissi því ekki hverju hann ætti að trúa þegar hann horfði á þáttinn.

Daginn eftir króaði Jacob Leonard Miall af á ganginum í byggingu BBC og sagði: „Þegar ég sá þessa frétt sagði ég við konuna mína: „Ég held að spagettí vaxi ekki á trjám,“ og því næst flettum við því upp í Britannica-alfræðiorðabókinni. Vissirðu, Miall, að Britannica minnist ekki einu orði á spagettí?“

Textinn sem lesinn var í frétt BBC, 1. apríl 1957:

Það er ekki bara í Bretlandi sem vorið í ár hefur komið öllum á óvart. Hér í Ticino, á landamærum Sviss og Ítalíu, hafa hlíðarnar yfir Lugano-vatni blómgast mun fyrr en venjulega. Þið munið spyrja hvað snemmbúin koma býflugna og blóma hafi með mat að gera, en veturinn sem leið, einn sá mildasti sem við munum eftir, hefur haft víðtæk áhrif og það sem skiptir mestu máli er gríðarlega góð spagettíuppskera.

Spagettíbændur hafa ávallt miklar áhyggjur í síðari hluta mars. Þá má búast við frosthörkum sem eyðileggja bragðið og gera bændum erfitt fyrir að fá rétt verð fyrir uppskeruna, sem eyðileggst þó ekki alveg, á heimsmarkaði. En nú eru þessar hættur að baki og spagettíræktin gengur vel.

Svissnesk spagettíræktun er að sjálfsögðu ekki jafngríðarlega umfangsmikil og sú ítalska. Mörg ykkar hafa líklega séð myndir af gríðarlega stórum spagettíökrum Pó-dalsins. Í Sviss er skalinn miklu smærri.

Menn búast við mikilli sprettu í ár af annarri ástæðu, hvarfi spagettíbjöllunnar, en eyðileggingarmáttur dýrsins smáa hefur oft valdið miklum áhyggjum.

Eftir að spagettíið hefur verið tínt af trjánum er það látið liggja í hlýju Alpaloftinu. Margir eiga erfitt með að skilja hvernig spagettí getur orðið jafnlangt og raun ber vitni, en það er ávöxtur margra ára nákvæmnisvinnu bændanna sem hafa náð að framleiða hið fullkomna spagettí.

Nú er uppskerunni fagnað með hefðbundinni máltíð. Skálað er fyrir nýju uppskerunni og svo koma þjónarnir með hátíðlegan rétt, sem er auðvitað spagettí, sem tínt var af trjánum snemma morguns, þurrkað í sólinni og borið ferskt úr garðinum á matarborðið, en þannig bragðast það best. Unnendum þessa réttar finnst ekkert jafngott og heimaræktað spagettí.